Straathof Rijpwetering

2.2.1 Structuur plangebied

Het plangebied is gelegen in een waterrijk gebied dat deel uitmaakt van het Hollands Plassengebied en dat is gesitueerd in het Groene Hart van de Randstad. De bodem van veen heeft in dit gebied de verschijningsvorm van de plassen, droogmakerijen, de weilanden en de dorpen in grote mate bepaald.

Langs de veenstromen zijn de dorpen Rijpwetering en Oud Ade ontstaan. Daartussen zijn veenpolders met een onregelmatige slagenverkaveling tot stand gekomen. De veenpolders zijn open tot tamelijk open van karakter met daarin verspreid liggende boerderijen, voorzien van een zware erfbeplanting. Molens en de kerktorens van Oude Ade en Rijpwetering zijn in dit open veenweidegebied opvallende oriëntatiepunten.

Overige relatief recent ontstane structuurbepalende elementen zijn de A4/HSL en de N445, die de oorspronkelijke landschappelijke patronen doorsnijden, het lintdorp Rijpwetering, gesitueerd langs de rand van het plangebied en het bos in het zuiden van het plangebied.

2.2.2 Structuur kern Rijpwetering

Het oude dorpslint van Rijpwetering ligt op een smalle strook bovenland te midden van diepe droogmakerijen en een deel onvergraven veengebied aan de noordwest- en zuidwestzijde. Pas recentelijk heeft aan de noordwestkant uitgroei van het dorp in een laaggelegen polder plaatsgevonden. De hooggelegen rug bestaat aan de noordkant (vanaf de Koppoel tot aan het gemaal) uit een doorgaand tweezijdig bebouwingslint, waarvan het westelijk deel mede ontsloten wordt door een hooggelegen achterweg. Aan de oostkant loopt het bebouwingslint van oudsher ver zuidwaarts door. Door de aanleg van de A4 is in dit oostelijke lint een breuk ontstaan. Het deel ten noorden van de rijksweg manifesteert zich als dorpsgebied, terwijl het deel ten zuiden van de rijksweg (buiten het plangebied) als gevolg van de opgetreden breuk zich voordoet als buitengebied.

Rijpwetering heeft een open relatie met de omgeving. Diverse straten bieden een visuele verbinding met onder meer Oud Ade, Roelofarendsveen en Hoogmade. Rijpwetering wordt aan alle zijden omgeven door een open weidegebied. Alleen aan de noordkant bestaat een verbinding met het waterstelsel rond de diverse polders (de Koppoel). Het omringende polderlandschap heeft, met name aan de westkant, een hoge kwaliteit. Aan de oostzijde is sprake van enige visuele verstoring als gevolg van de rijksweg A4, de HSL en het glastuinbouwgebied ten zuiden van Roelofarendsveen.

De ruimtelijke structuur van de dorpskern wordt bepaald door de oude lintstructuur met zijn karakteristieke profiel, van west naar oost bestaande uit een achterpad, bouwsteden, wetering, rijweg, lintbebouwing en ringwater. Vanaf de Ripselaan wordt de entree van Rijpwetering ervaren als een echte dorpsentree. Dit komt door de plaatsing van de bebouwing en daarmee de locatie van de rooilijnen en het verloop van de weg. De entree vanaf Oud Ade is daarentegen hard. Het landschap houdt hier aan de zuidzijde rigide op. Aan de noordzijde is daarentegen juist sprake van een vertroebeling van het landschap door het aanwezige sportpark.

De kern Rijpwetering heeft een zeer waardevolle historische ruggengraat. Deze bestaat uit de wetering en de begeleidende bebouwing langs de Koppoellaan, Pastoor van der Plaatstraat en de Zuidweg. Dit lint heeft een karakteristiek en asymmetrisch profiel. In het dorpse deel van het lint - grofweg langs de Koppoellaan en de Pastoor van der Plaatstraat tot aan het gemaal - is ook aan de overkant van de wetering bebouwing aanwezig. In zuidelijke richting neemt de bebouwingsdichtheid verder af en ontstaat een meer open karakter. Tussen de bebouwing door zijn er fraaie doorzichten op het aangrenzende poldergebied. Het ruimtelijk beeld van het lint wordt aan de oostzijde bepaald door een aaneengesloten bebouwingslint met overwegend vrijstaande bouwmassa's. Vele panden hebben cultuurhistorische en/of beeldbepalende waarden. Het historische lint grenst aan de oostkant aan een watergang en een dijk langs het aangrenzende poldergebied. In deze zone heeft zich een gemêleerde bebouwing ontwikkeld. Deze bestaat uit recent gebouwde woningen, glastuinbouw, bedrijven etc. Deze zone heeft geen historische kwaliteiten en maakt een enigszins verrommelde indruk. De rijweg, de aangrenzende wetering en de vele in vorm variërende bruggetjes, bieden de weggebruiker een levendig beeld.

4.1.1 Nationale Omgevingsvisie (NOVI)

De Nationale Omgevingsvisie (NOVI) biedt een duurzaam perspectief voor de Nederlandse leefomgeving. De NOVI moet Nederland voorbereiden op de grote uitdagingen die de komende jaren opgepakt moeten worden. Internationale tot lokale ontwikkelingen hebben invloed op de leefomgeving. Veranderende en groeiende steden, de overgang naar een duurzame en circulaire economie en het aanpassen aan de gevolgen van de klimaatverandering zijn voorbeelden van deze opgaven. Dit biedt kansen, maar vraagt wel om zorgvuldige keuzes. Ruimte, zowel boven-, als ondergronds, is een schaars goed.

Het combineren van al die opgaven vraagt een nieuwe manier van werken. Niet van bovenaf opgelegd, maar in goede samenwerking tussen overheden, bedrijven, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en burgers. De NOVI biedt een kader, geeft richting en maakt keuzes waar dat kan. Tegelijkertijd is er ruimte voor regionaal maatwerk en gebiedsgerichte uitwerking. De verantwoordelijkheid voor het omgevingsbeleid ligt voor een groot deel bij provincies, gemeenten en waterschappen, inhoudelijke keuzes kunnen in veel gevallen het beste regionaal worden gemaakt. De NOVI moet Nederland houvast bieden om keuzes voor de leefomgeving sneller en beter te kunnen maken.

De NOVI wordt opgesteld als voorbereiding op de Omgevingswet, die naar verwachting in 2022 in werking treedt. Uitgangspunt in de nieuwe aanpak is dat ingrepen in de leefomgeving niet los van elkaar plaatsvinden, maar in samenhang. In de NOVI zijn vier landelijke prioriteiten vastgesteld, aan de hand van deze prioriteiten is een toekomstperspectief voor 2050 vastgesteld en brengt de NOVI de langetermijnvisie in beeld. De vier prioriteiten zijn:

• 1. Ruimte voor klimaatadaptatie en energietransitie;
• 2. Duurzaam economisch groeipotentieel;
• 3. Sterke en gezonde steden en regio's;
• 4. Toekomstbestendige ontwikkeling van het landelijk gebied.

Om dit te bereiken zijn in de NOVI 21 nationale belangen benoemd waarop de nationale overheid zich richt. Deze hebben onder andere betrekking op het zorgdragen voor een woningvoorraad die aansluit op de woonbehoefte, het waarborgen en realiseren van een veilig, robuust en duurzaam mobiliteitssysteem, het beperken van klimaatverandering, het waarborgen van de hoofdinfrastructuur voor transport van stoffen via (buis)leidingen, het behouden en versterken van cultureel erfgoed en landschappelijke en natuurlijke kwaliteiten van (inter)nationaal belang en het verbeteren en beschermen van natuur en biodiversiteit.

Planspecifiek

De NOVI kent, net als de voorheen geldende SVIR (Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte), een hoog abstractie niveau waardoor er op lokaal weinig directe opgaven zijn. De vier prioriteiten zijn abstract, de 21 nationale belangen geven wel richtlijnen voor lokale projecten om een bijdrage te leveren aan de nationale doelstellingen. Deze richtlijnen zijn in principe niet allemaal bindend voor de lagere overheden. Wel zijn de belangrijkste nationale belangen juridisch geborgd in het besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro, paragraaf 4.1.2) en het Besluit ruimtelijke ordening (Bro, paragraaf 4.1.3).

Voorliggend plan draagt met de realisatie van 30 woningen bij aan de acute woningbehoefte, zowel lokaal als regionaal. Duurzaamheid en klimaatadaptatie krijgen daarnaast ook een steeds belangrijkere rol in ruimtelijke ontwikkelingen, zeker bij gebiedsontwikkelingen zijn hiervoor kansen. De beoogde woningbouwontwikkeling voorziet in moderne, duurzame woningen welke een bijdrage leveren aan het verduurzamen van de Nederlandse woningvoorraad. Met de beoogde groene inpassing wordt er tevens voor gezorgd dat de nieuwe woonwijk klimaatadaptief is richting de toekomst.

De woningbouwontwikkeling die met voorliggend bestemmingsplan mogelijk wordt gemaakt past binnen de prioriteiten en de nationale belangen zoals vastgelegd in de NOVI. De NOVI vormt dan ook geen belemmering voor de vaststelling van voorliggend bestemmingsplan.

4.1.2 Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro)

De Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (inmiddels overgegaan in de NOVI) is vertaald in het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro). Dit besluit omvat alle ruimtelijke Rijksbelangen die juridisch doorwerken op het niveau van bestemmings- en inpassingsplannen. Met het Barro maakt het Rijk proactief duidelijk waar provinciale verordeningen, inpassingsplannen en gemeentelijke bestemmingsplannen aan moeten voldoen. Uit de regels en kaarten behorende bij het besluit kan worden afgeleid welke aspecten relevant zijn voor het ruimtelijke besluit. De 14 nationale belangen in het Barro zijn:

• 1. rijksvaarwegen;
• 2. mainportontwikkeling Rotterdam;
• 3. kustfundament;
• 4. grote rivieren;
• 5. Waddenzee en waddengebied;
• 6. defensie;
• 7. hoofdwegen en hoofdspoorwegen;
• 8. elektriciteitsvoorziening;
• 9. buisleidingen van nationaal belang voor vervoer van gevaarlijke stoffen;
• 10. ecologische hoofdstructuur;
• 11. primaire waterkeringen buiten het kustfundament;
• 12. IJsselmeergebied (uitbreidingsruimte);
• 13. erfgoederen van uitzonderlijke universele waarde;
• 14. Ruimtereservering parallelle Kaagbaan

Het Barro omvat alle ruimtelijke Rijksbelangen die juridisch doorwerken op het niveau van bestemmings- en inpassingsplannen. Met het Barro maakt het Rijk proactief duidelijk waar provinciale verordeningen, inpassingsplannen en gemeentelijke bestemmingsplannen aan moeten voldoen, voor zover het gaat om ruimtelijke ontwikkelingen van nationaal belang. Het merendeel van de regels in het Barro legt beperkingen op, daarin is een gradatie te onderkennen. Deze zijn geformuleerd als een 'ja-mits', een 'ja, voor zover', een 'nee-tenzij', een 'nee-als' of een stringente 'nee' bepaling.

Planspecifiek

Het Barro bevat geen verplichtingen voor het plangebied waar dit bestemmingsplan betrekking op heeft. Het Barro vormt derhalve geen belemmering voor het bestemmingsplan.

4.1.3 Besluit ruimtelijke ordening (Bro)

Het Besluit ruimtelijke ordening (hierna: Bro) geeft regels waar concrete ruimtelijke projecten aan moeten voldoen. Zo is in het Bro de Ladder voor duurzame verstedelijking verankerd (zie artikel 3.1.6 lid 2 van het Bro). Het doel van de Ladder voor duurzame verstedelijking is een goede ruimtelijke ordening in de vorm van een optimale benutting van de ruimte in stedelijke gebieden. Met de Ladder voor duurzame verstedelijking wordt gestreefd naar een zorgvuldige afweging en transparante besluitvorming bij alle ruimtelijke en infrastructurele projecten. Het tweede lid van artikel 3.1.6. van het Bro omvat de Ladder voor duurzame verstedelijking en luidt:

"De toelichting bij een bestemmingsplan dat een nieuwe stedelijke ontwikkeling mogelijk maakt, bevat een beschrijving van de behoefte aan die ontwikkeling, en, indien het bestemmingsplan die ontwikkeling mogelijk maakt buiten het bestaand stedelijk gebied, een motivering waarom niet binnen het bestaand stedelijk gebied in die behoefte kan worden voorzien."

Als bestaand stedelijk gebied wordt aangemerkt: "bestaand stedenbouwkundig samenstel van bebouwing ten behoeve van wonen, dienstverlening, bedrijvigheid, detailhandel of horeca, alsmede de daarbij behorende openbare of sociaal culturele voorzieningen, stedelijk groen en infrastructuur. Dit hangt echter wel af van de omstandigheden van het geval, de specifieke ligging, de feitelijke situatie, het bestemmingsplan en de aard van de omgeving."

Het begrip 'stedelijke ontwikkeling' is nader gespecificeerd in de uitspraak van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (zie ABRvS van 23 april 2014, ECLI:NL:RVS:2014:1421). De Afdeling noemt in de uitspraak de uitgangspunten die zij hanteert voor de beoordeling of een voorziene ontwikkeling voldoende substantieel is om als stedelijke ontwikkeling te kunnen gelden.

Op 28 juni 2017 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State een overzichtsuitspraak gedaan over de Ladder voor duurzame verstedelijking (zie ABRvS van 28 juni 2017, ECLI:NL:RVS:2017:1724). Ook hier is het begrip 'stedelijke ontwikkeling' nader gespecificeerd. Indien het om een woningbouwlocatie gaat, geldt het volgende uitgangspunt:

"Wanneer een ruimtelijke ontwikkeling voorziet in niet meer dan 11 woningen die gelet op hun onderlinge afstand als één woningbouwlocatie als bedoeld in artikel 1.1.1, eerste lid, Bro, kunnen worden aangemerkt, kan deze ontwikkeling in beginsel niet als een stedelijke ontwikkeling worden aangemerkt."

Planspecifiek

De ontwikkeling van 30 woningen dient te worden aangemerkt als een stedelijke ontwikkeling. De Ladder voor duurzame verstedelijking moet voor onderhavige ontwikkeling doorlopen worden. Hierbij moet de behoefte van de ontwikkeling onderbouwd worden en er moet gemotiveerd worden waarom niet binnen het bestaand stedelijk gebied in die behoefte kan worden voorzien.

Behoefte woningbouwontwikkeling

Onderzoeksbureau Rebel heeft de marktbehoefte voor grondgebonden woningen in Rijpwetering onderzocht ten behoeve van de ontwikkeling van de nieuwbouwwijk Straathof. In dit onderzoek is tevens de Ladder voor duurzame verstedelijking doorlopen. In dit bestemmingsplan wordt deze onderbouwing van de Ladder voor duurzame verstedelijking overgenomen. De resultaten van het onderzoek van Rebel zijn uitgewerkt in een rapportage. Dit volledige rapportage is te vinden in bijlage 1 van de toelichting van voorliggend bestemmingsplan.

Uit het bovengenoemde onderzoek van Rebel is gebleken dat er een grote marktbehoefte is aan woningen in het woonmilieu landelijk wonen en aan grondgebonden woningen in Rijpwetering. Daarnaast is in het onderzoek gesteld dat onderhavige ontwikkeling invulling geeft aan het beleid van de gemeente Kaag en Braasem. Dit beleid richt zich op de doelgroepen in Rijpwetering die niet of moeilijk een woning kunnen vinden, namelijk starters, senioren, middeninkomens en sociale huurders. De realisatie van sociale huur-/koopwoningen en verschillende type grondgebonden woningen zijn daarmee passend.

Tevens is de gemeente voornemens om het groene karakter van het dorp in stand te houden. De ontwikkeling van Straathof speelt in op deze beleidsaspecten. Straathof betreft een kleinschalige vraag gestuurde ontwikkeling waarbij het groene karakter van het dorp behouden blijft.

Niet in bestaand stedelijk gebied

In het onderzoek is tevens gemotiveerd waarom niet binnen bestaand stedelijk gebied in de behoefte kan worden voorzien. Het aantal locaties met woonmilieu landelijk wonen in de gemeente Kaag en Braassem is zeer beperkt. Locaties binnen stedelijk gebied die aan die kwalitatieve eis voldoen, kennen een beperking door het huidig gebruik. Woningontwikkeling op deze locaties is daarmee niet haalbaar. De locatie van Straathof Rijpwetering sluit aan op de ruimtelijke structuur van het dorp, waarmee aansluitend aan het dorp de vraag naar grondgebonden woningen in het woonmilieu landelijk wonen kan worden ingevuld

De ladder voor duurzame verstedelijking is succesvol doorlopen. Onderhavig planinitiatief past binnen de wetgeving van het Bro.

4.2.1 Omgevingsvisie Zuid-Holland

Het Omgevingsbeleid van de provincie Zuid-Holland bestaat uit twee kaderstellende instrumenten: de Omgevingsvisie en de Omgevingsverordening. De Omgevingsvisie is op 15 maart 2022 geactualiseerd vastgesteld door de provincie Zuid-Holland in het kader van de Omgevingswet die in 2023 in werking treedt. Het beleid is gericht op het realiseren van maatschappelijke belangen en het bereiken en in stand houden van een goede omgevingskwaliteit. De provincie stelt in het document 'inleiding' dat onderdeel is van de Omgevingsvisie, de visie, ambities en opgaven voor de provincie. Het omvat 6 richtinggevende ambities in de fysieke leefomgeving:

• 1. Naar een klimaatbestendige delta;
• 2. Naar een nieuwe economie: the next level;
• 3. Naar een levendige meerkernige metropool;
• 4. Energievernieuwing;
• 5. Best bereikbare provincie;
• 6. Gezonde en aantrekkelijke leefomgeving.

Naast de 6 ambities benoemt de provincie 12 provinciale 'Opgaven Omgevingskwaliteit' in de Omgevingsvisie die vanuit provinciaal belang zijn ontwikkeld. De provincie werkt bij deze opgaven samen met andere overheden en maatschappelijke partners. De 12 provinciale 'Opgaven Omgevingskwaliteit' zijn als volgt:

• Landschap en cultuurhistorie;
• Gezondheid en veiligheid;
• Natuur en recreatie;
• Ruimte en verstedelijking;
• Wonen;
• Bodem en ondergrond;
• Cultuurparticipatie en bibliotheken;
• Klimaatadaptie;
• Zoetwater en drinkwater;
• Bereikbaarheid;
• Regionale economie;
• Energievoorziening.

Voor het realiseren van maatschappelijke belangen wordt vanuit bovenstaande vernieuwingsambities gewerkt en vanuit opgaven in gebieden. Voor het realiseren van een goede omgevingskwaliteit wordt gewerkt vanuit twaalf samenhangende opgaven van het omgevingsbeleid. Per opgave zijn de beleidskeuzes aangegeven. Voorliggend bestemmingsplan heeft met name een relatie tot de opgaven 'Ruimte en verstedelijking' en 'Wonen'.

De woonopgave binnen Zuid-Holland

In de omgevingsvisie is opgenomen dat de provincie op regionaal niveau, samen met gemeenten, marktpartijen en woningbouwcorporaties, voorziet in voldoende en passende woningen voor de verschillende doelgroepen. Hierbij gaat de voorkeur uit naar nieuwe woningbouw binnen bestaand stads- en dorpsgebied en georiënteerd op hoogwaardig openbaar vervoer. De provincie is terughoudend over het toevoegen van nieuwe woningbouwlocaties buiten bestaand stads- en dorpsgebied, tenzij er specifieke argumenten zijn waarom hiervan afgeweken wordt. Onderdeel van deze afwijking dient in ieder geval het succesvol doorlopen van de Ladder voor duurzame verstedelijking te zijn, zoals reeds toegelicht in paragraaf 4.1.3. Binnen bestaand stedelijk gebied kan niet worden voorzien in de behoefte van de gemeente Kaag en Braassem aan grondgebonden woningen in het woonmilieu landelijk wonen.In de kern Rijpwetering is er een grote marktbehoefte naar deze woningen. Het aantal locaties binnen bestaand stedelijk gebied binnen het landelijk woonmilieu is zeer beperkt en woningbouw ter plekke is niet haalbaar vanwege het huidige gebruik. Op onderhavig plangebied kan aansluitend aan de ruimtelijke structuur van Rijpwetering worden voorzien in de grote marktbehoefte. Met het onderzoek van onderzoeksbureau Rebel Bijlage 1) zijn bovengenoemde specifieke argumenten verder onderbouwd.

Beleid ruimtelijke kwaliteit

De inzet van de provincie is dat ruimtelijke ontwikkelingen bijdragen aan het behoud en versterking van de ruimtelijke kwaliteit. Het ruimtelijk kwaliteitsbeleid bestaat uit een viertal kwaliteitskaarten, samengevat in één integrale kwaliteitskaart, bijbehorende richtpunten en een aantal bepalingen in de verordening ('handelingskader ruimtelijke kwaliteit'). De kwaliteitskaart en de richtpunten geven richting aan de interpretatie van ruimtelijke kwaliteit.

Om te kunnen bepalen of een ruimtelijke ontwikkeling passend is, is vooral de ruimtelijke impact van belang. De ruimtelijke impact bepaald ook in hoeverre een uitgebreide onderbouwing middels de kwaliteitskaart wenselijk is. Daarbij hanteert de provincie met het oog op de wisselwerking tussen gebiedskwaliteiten en ontwikkelingen de volgende uitgangspunten:

• 1. De aard en schaal van een gebied bepalen of een ontwikkeling in meerdere of mindere mate passend is. In een agrarisch gebied passen stedelijke functies als woonwijken of bedrijventerreinen niet bij de aard en zijn daarmee gebiedsvreemd. De schaal van een gebied bepaalt of een ontwikkeling al dan niet past bij die schaal.
• 2. Een ontwikkeling die past bij de schaal en aard van een gebied heeft in beginsel weinig ruimtelijke impact op gebiedskwaliteiten en vraagt daarom weinig tot geen provinciale betrokkenheid.

Hoe meer een ontwikkeling afwijkt van de aard en schaal van een gebied, des te groter is in beginsel de ruimtelijke impact van nieuwe ontwikkelingen en des te eerder raken ze provinciale doelen of belangen. Dit geldt eveneens naarmate de kwaliteit van een gebied meer bijzonderder of kwetsbaar is. De gebiedsprofielen ruimtelijke kwaliteit bieden handvatten om te bepalen hoe groot de ruimtelijke impact in specifieke gevallen is. In dit licht wordt onderscheid gemaakt in drie soorten ontwikkeling:

• 1. Inpassing. Dit betreft een gebiedseigen ontwikkeling, passend bij de schaal en aard van het landschap. Een voorbeeld hiervan is de uitbreiding van een agrarisch bedrijf in het buitengebied of de herstructurering van een woonbuurt. Bij inpassing veranderen bestaande structuren en kwaliteiten niet tot nauwelijks. De rol van de provincie is hier in principe beperkt, behalve in gebieden met bijzondere kwaliteit. Uitgangspunt is dat bij inpassing een ontwikkeling volledig past binnen de richtpunten.
• 2. Aanpassing. Dit betreft een ontwikkeling die niet past bij de aard of de schaal van een gebied en daarmee niet geheel past binnen de richtpunten. Voorbeelden zijn een beperkt aantal nieuwe woningen in het buitengebied, een nieuw landgoed en de verbreding van een provinciale weg. De rol van de provincie zal zich, afhankelijk van het type gebied en het type ontwikkeling, vooral richten op het toewerken naar een kwalitatief optimaal resultaat, Ontwerpoptimalisaties, inpassingsmaatregelen of aanvullende ruimtelijke maatregelen zijn nodig om de ruimtelijke kwaliteit te behouden of te verbeteren.
• 3. Transformatie. Bij transformatie gaat het om een verandering van een gebied van dusdanige aard en omvang dat een nieuw landschap of stedelijk gebied ontstaat. De ontwikkeling past niet bij de aard en schaal van het gebied. Dit is bijvoorbeeld het geval bij uitleglocaties voor woningbouw en bedrijventerreinen of de aanleg van grootschalige recreatiegebieden.

Planspecifiek

De ontwikkeling binnen het plangebied wordt getypeerd als een transformatie. Het betreft immers het omzetten van bestaande weidelandschap tot woningbouwgebied. De onderwerpen 'landschap en cultuurhistorie', 'ruimte en verstedelijking' en 'wonen' zijn relevant voor onderhavig planinitiatief. De provincie Zuid-Holland wil beschermde landschappen in stand houden. Het plangebied heeft de beschermingscategorie 2 aangewezen gekregen, aangezien het gebied als belangrijk weidevogelgebied en als groene buffer wordt gezien. Er is hier sprake van transformatie van belangrijk weidevogelgebied en groene buffer. Alleen in uitzonderingssituaties zijn binnen deze gebieden ruimtelijke ontwikkelingen mogelijk. Om aan te tonen dat er in onderhavige situatie sprake is van een uitzonderingssituatie is er een aanvullend weidevogelonderzoek opgesteld dat in Bijlage 2 bij de toelichting is gevoegd. Het verlies van areaal belangrijk weidevogelgebied zal gecompenseerd worden. Hiervoor wordt een compensatieplan opgesteld, dat moet worden goedgekeurd door de provincie. Dit zal lopende het proces van dit bestemmingsplan verder worden uitgewerkt. PM

De Omgevingsverordening heeft nadere eisen gesteld aan nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen en het in stand houden van de ruimtelijke kwaliteit. Deze nadere eisen worden in paragraaf 4.2.2 nader besproken. Over ruimte en verstedelijking stelt de Omgevingsvisie dat de Ladder voor duurzame verstedelijking doorlopen moet worden. De Ladder is doorlopen in paragraaf 4.1.3. Over wonen stelt de provincie de opgave om een fors aantal woningen te realiseren. Dit planinitiatief speelt in op deze opgave met de realisatie van 30 grondgebonden woningen.

4.2.2 Omgevingsverordening Zuid-Holland

De Omgevingsverordening Zuid-Holland is geactualiseerd en vastgesteld door de Provinciale Staten van Zuid-Holland en op 7 augustus 2021 in werking getreden. De omgevingsverordening vormt het juridische fundament van de Omgevingsvisie. De inhoud van de Omgevingsvisie is daarbij voor een groot deel leidend voor de inhoud van de Omgevingsverordening. Voor onderhavige ontwikkeling zijn met name de bepalingen rondom 'nieuwe stedelijke ontwikkelingen' in de omgevingsverordening relevant. Deze bepalingen zijn vastgelegd in artikelen 6.9 (Ruimtelijke Kwaliteit) en 6.10 (stedelijke ontwikkelingen). Onderdeel van artikel 6.9 is ook de zogenaamde 'beschermingscategorie 2 Groene Buffers en belangrijk weidevogelgebied'.

Ten slotte is ook artikel 6.35 waarin ingegaan wordt op de risico's van klimaatverandering relevant. Onderstaand worden de relevante onderdelen van deze artikelen nader toegelicht.

Ruimtelijke kwaliteit

Artikel 6.9 (Ruimtelijke Kwaliteit)

Artikel 6.9 is met name relevant vanwege de eerder genoemde ligging van het plangebied deels binnen de aanduiding 'stads- en dorpsrand' en de groene buffer In artikel 6.9 van de provinciale Omgevingsverordening staat:

• 1. Een bestemmingsplan kan voorzien in een nieuwe ruimtelijke ontwikkeling, onder de volgende voorwaarden ten aanzien van ruimtelijke kwaliteit:
  • a. de ruimtelijke ontwikkeling past binnen de bestaande gebiedsidentiteit, voorziet geen wijziging op structuurniveau, past bij de aard en schaal van het gebied en voldoet aan de relevante richtpunten van de kwaliteitskaart (inpassen);
  • b. als de ruimtelijke ontwikkeling past binnen de bestaande gebiedsidentiteit, maar wijziging op structuurniveau voorziet (aanpassen), wordt deze uitsluitend toegestaan mits de ruimtelijke kwaliteit per saldo ten minste gelijk blijft door:
    • zorgvuldige inbedding van de ontwikkeling in de omgeving, rekening houdend met de relevante richtpunten van de kwaliteitskaart, en
    • het zo nodig treffen van aanvullende ruimtelijke maatregelen als bedoeld in het derde lid;

• c. als de ruimtelijke ontwikkeling niet past bij de bestaande gebiedsidentiteit (transformeren), wordt deze uitsluitend toegestaan mits de ruimtelijke kwaliteit van de nieuwe ontwikkeling is gewaarborgd door

• a. een integraal ontwerp, waarin behalve aan de ruimtelijke kwaliteit van het gehele gebied ook aandacht is besteed aan de fysieke en visuele overgang naar de omgeving en de fasering in ruimte en tijd, alsmede rekening is gehouden met de relevante richtpunten van de kwaliteitskaart; en
• b. het zo nodig treffen van aanvullende ruimtelijke maatregelen als bedoeld in het derde lid;
• 2. niet relevant;
• 3. Aanvullende ruimtelijke maatregelen zijn:
  • a. de aanvullende ruimtelijke maatregelen kunnen bestaan uit (een combinatie van):
    • duurzame sanering van leegstaande bebouwing,
    • kassen en/of boom- en sierteelt;
    • wegnemen van verharding;
    • toevoegen of herstellen van kenmerkende landschapselementen.

De Omgevingsverordening stelt in artikel 6.9 bepalingen over de ruimtelijke kwaliteit. Aangezien het plangebied onder beschermingscategorie 2 valt, is transformatie zoals gesteld in artikel 6.9, lid 1 onder c niet zonder expliciete toestemming van de provincie toegestaan. Wel kan het bevoegd gezag gemotiveerd afwijken van bovengestelde bepaling. In paragraaf 4.2.1.1 is reeds toegelicht dat de noodzaak voor een woningbouwprogramma zwaar weegt voor de gemeente Kaag en Braassem.

Naast de behoefte dient ook aangetoond te worden dat voldaan wordt aan zowel de ruimtelijke kwaliteitseisen als de gevolgen voor het weidevogelgebied.

Artikel 6.9c Beschermingscategorie 2 - Belangrijk weidevogelgebied

Een bestemmingsplan voor een locatie binnen belangrijk weidevogelgebied waarvan de plaats geometrisch is bepaald en verbeeld op kaart 14 in bijlage II, kan slechts voorzien in een ruimtelijke ontwikkeling voor zover de ontwikkeling en de zo nodig daarmee in samenhang te nemen maatregelen als bedoeld artikel 6.9, zevende lid, geen significante aantasting tot gevolg heeft van de wezenlijke kenmerken en waarden van het weidevogelgebied. In de motivering worden de volgende kwaliteiten betrokken:

• a. de hoge weidevogeldichtheden of de potentie daarvoor
• b. de factoren die de hoge weidevogeldichtheden mogelijk maken zoals het graslandgebruik, de waterhuishouding met relatief hoge grondwaterstanden, de landschapsstructuur en de rust van het gebied.

Omdat de ontwikkeling plaatsvindt binnen het aangewezen weidevogelgebied is een aanvullend onderzoek uitgevoerd. Dit onderzoek is toegevoegd als bijlage 2. Op basis van dit onderzoek is gebleken dat een negatief effect op de weidevogels niet uitgesloten is. Op basis van deze conclusie dient een compensatieplan opgesteld te worden. Voorgesteld wordt om in samenspraak met de provincie het op ca. 550 meter liggende Natuurnetwerk Nederland gebied uit te breiden, dan wel een financiële compensatie te storen in het Nationaal Groenfonds. De precieze invulling van de verplichte compensatie zal lopende het proces van vaststellen van dit bestemmingsplan verder worden uitgewerkt. PM.

Wanneer rekening gehouden wordt met deze compensatieverplichting kan het bestemmingsplan in overeenstemming met de provinciale Omgevingsverordening worden vastgesteld.

Artikel 6.9d Beschermingscategorie 2 - Groene buffers

Een bestemmingsplan voor een locatie binnen groene buffers waarvan de plaats geometrisch is bepaald en verbeeld op kaart 14 in bijlage II kan voorzien in een ruimtelijke ontwikkeling voor zover dit geen grootschalige ontwikkelingen behelzen en de bufferfunctie blijkens een afdoende motivering niet onevenredig wordt verstoord. In de motivering worden de volgende kwaliteiten betrokken:

• a. de functie van het gebied als tegenhanger van de stedelijke verdichting en stedelijke dynamiek;
• b. de identiteit die het gebied verleent aan de nabij gelegen stedelijke omgeving;
• c. de bescherming die het gebied biedt tegen grootschalige stedelijke ontwikkeling;
• d. de recreatieve gebruiks- en belevingswaarde en de contrastkwaliteit met het stedelijk gebied.

In overleg met de provincie, de gemeente en de initiatiefnemer kan een zo optimaal mogelijk landschapsinrichtingsplan ontwikkeld worden. Wanneer dit in samenspraak ontwikkeld wordt kan het bestemmingsplan in lijn met de provinciale Omgevingsverordening vastgesteld worden.

Stedelijke ontwikkeling

Artikel 6.10 (stedelijke ontwikkeling)

Een bestemmingsplan dat een nieuwe stedelijke ontwikkeling mogelijk maakt, voldoet aan de volgende eisen:

• a. de toelichting van het bestemmingsplan gaat in op de toepassing van de ladder voor duurzame verstedelijking overeenkomstig artikel 3.1.6, tweede, derde en vierde lid van het Besluit ruimtelijke ordening;
• b. Indien in de behoefte aan de stedelijke ontwikkeling niet binnen bestaand stads- en dorpsgebied kan worden voorzien en voor zover daarvoor een locatie groter dan 3 hectare nodig is, wordt gebruik gemaakt van grote buitenstedelijke bouwlocaties waarvan de plaats geometrisch is bepaald en verbeeld op kaart 19 in bijlage II en wordt rekening gehouden met de voor deze locaties opgenomen gegevens en criteria in bijlage X.
• c. Een bestemmingsplan dat een nieuwe stedelijke ontwikkeling met de functie wonen mogelijk maakt voorziet in voldoende sociale huurwoningen. Onder voldoende wordt in ieder geval verstaan wat hierover is vastgelegd in de geldende door Gedeputeerde Staten aanvaarde regionale woonvisie
• d. Gedeputeerde staten kunnen bij de aanvaarding van een regionale visie aangeven in hoeverre de ladder voor duurzame verstedelijking op regionaal niveau geheel of gedeeltelijk is doorlopen. In de toelichting van het bestemmingsplan kan in dat geval worden verwezen naar de regionale visie bij de beschrijving van de behoefte aan een nieuwe stedelijke ontwikkeling, als bedoeld in artikel 3.1.6, tweede lid, van het Besluit ruimtelijke ordening.

De beoogde ontwikkeling binnen het plangebied is passend binnen artikel 6.10 van de Omgevingsverordening. De Ladder voor duurzame verstedelijking kan positief doorlopen worden, zoals onderbouwd in 4.1.3 en bijlage 1. Bovendien is de locatie niet groter dan 3 hectare waardoor lid b niet van toepassing is op het ontwikkeling binnen voorliggend bestemmingsplan.

Klimaatadaptatie

Artikel 6.35 (risico's van klimaatverandering)

In een bestemmingsplan wordt rekening gehouden met de gevolgen van de risico's van klimaatverandering tenminste voor zover het betreft de risico's ten aanzien van:

• a. wateroverlast door overvloedige neerslag;
• b. overstroming;
• c. hitte;
• d. droogte

Voorliggend bestemmingsplan en het daarmee mogelijk gemaakte bouwplan zijn ingericht op een duurzame en klimaatadaptieve toekomst. De nieuwe woonwijk voorziet in voldoende watercompensatie en groenvoorzieningen, hiermee wordt hittestress en droogte voorkomen. De nieuwe woonwijk moet klimaatadaptief worden. Op deze manier kan het woongebied ook in het geval van een piek het water goed verwerken. Duurzaamheids- en klimaatadaptieve maatregelen zullen in het verdere ontwerpproces verwerkt worden zodat voldaan kan worden aan de toekomstige eisen van klimaatadaptatie. Wanneer rekening wordt gehouden met deze klimaatadaptieve eisen kan het bestemmingsplan in lijn met de provinciale Omgevingsverordening vastgesteld worden.

4.2.3 Gebiedsprofiel 'Hollandse Plassen'

Het plangebied is gelegen in het gebiedsprofiel 'Hollandse Plassen'. In Zuid-Holland zijn 16 gebiedsprofielen te onderscheiden. Een gebiedsprofiel beschrijft en visualiseert kenmerkende ruimtelijke elementen die van bovenregionaal belang zijn. In overleg met de regio en de gemeenten zijn de kernkwaliteiten uit de kwaliteitskaart uitgewerkt in het gebiedsprofiel. Het profiel is een gezamenlijk vertrekpunt ten aanzien van de karakteristiek, de ruimtelijke kwaliteit en de ambitie voor dit specifieke gebied. Het profiel verbeeldt en beschrijft wat wordt verstaan onder ‘ruimtelijke kwaliteit’, welke elementen aan die kwaliteit ten grondslag liggen in relatie tot de kwaliteitskaart en hoe sturing gegeven kan worden aan behoud en ontwikkeling van ruimtelijke kwaliteit.

Het Hollands Plassengebied is gelegen in het noordwesten van het Groene Hart tussen binnenduinrand, Oude Rijn, Meije, Kromme Mijdrecht en de Haarlemmermeerpolder. Het profiel kenmerkt zich door de combinatie van de hoge ligging van het boezemwater ten opzichte van de lagere omringende polders, het grote aantal molens en het vele water. Het profiel staat voor de ultieme ‘Nederland Waterland’-ervaring: het besef dat je onder de zeespiegel staat.

Van grote betekenis voor dit typisch Hollandse open landschap is de ontginning van de veenbodem en het daaraan gekoppelde watersysteem. De plassen, weilanden, droogmakerijen en zelfs de dorpen hebben hun verschijningsvorm te danken aan het (al dan niet afgegraven) veen. Het Hollands Plassengebied heeft een ‘luw’ karakter ten opzichte van de haar omringende stedelijke omgeving. Het gebiedsprofiel 'Hollandse Plassen' is voornamelijk opgesteld om bij ontwikkelingen sturing te geven op kwaliteit.

Planspecifiek

Het plangebied ligt binnen de grenzen van het gebiedsprofiel 'Hollandse Plassen'. De provincie streeft met de gebiedsprofielen naar het behoud en versterken van de bestaande kwaliteiten van Zuid - Holland. De gebiedsprofielen zoomen in op verschillende doelstellingen zoals identiteitsdragers, water en kwaliteit in stads - en dorpsgebieden. De kern Rijpwetering heeft een rijke historie als voormalig veengebied en de oude verkavelingspatronen zijn hieraan nog te herkennen. Bij ontwikkelingen in droogmakerijen wordt rekening gehouden met de bestaande polderentiteit, openheid, kavelrichting en de kenmerken waterstructuren. Zoals reeds toegelicht in 4.2.1.1 is onderhavig planlocatie de plek voor een landelijke woningbouwprogramma in Rijpwetering. De ontwikkeling wordt op een zo respectvol mogelijke manier ingepast waarmee de kenmerkende structuren behouden blijven. Aanvullende woningbouw is ook voor de provincie Zuid - Holland van essentieel belang, nieuwe woningen zullen er hoe dan ook moeten komen om de kern Rijpwetering leefbaar te houden. Onderhavige locatie ligt reeds tegen een bebouwde kern aan, derhalve hoeft er geen onnodige aantasting plaats te vinden van locaties met hogere landschappelijke kwaliteit in en rondom Rijpwetering.

4.2.4 Energieakkoord Holland Rijnland

De gemeenten in de regio Holland Rijnland hebben een gemeenschappelijke ambitie om in 2050 energieneutraal te zijn. De verschillende gemeenten verwachten dat zij door regionale inzet op energiebesparing, duurzame energieopwekking, het faciliteren van de warmtetransitie en innovatie, een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan deze ambitie.

Binnen de regio Holland Rijnland hebben meerdere gemeenten hun ambities en doelstellingen rondom energie uitgesproken, meestal als onderdeel van een bredere Duurzaamheidsagenda. De veertien aangesloten gemeenten voeren lokaal al diverse projecten uit. Voor veel van die projecten ligt de kracht in de lokale aanpak. Voor een aantal ontwikkelingen is echter een regionale aanpak noodzakelijk of efficiënter. De inpassing van energieopwekking in het landschap vraagt om een regionale visie. Alleen dan houden we het landschap mooi en open. Door activiteiten regionaal te organiseren, kunnen er schaalvoordelen worden behaald, trajecten worden versneld en kan er meer impact gerealiseerd worden. Dit bereiken de veertien gemeenten alleen in samenwerking met de provincie Zuid-Holland, de omgevingsdiensten en het Hoogheemraadschap van Rijnland. Samen werken zij aan een regionaal uitvoeringsprogramma dat de energietransitie op regionaal niveau in Holland Rijnland moet versnellen.

Planspecifiek

Duurzaamheid is een belangrijke doelstelling van de regio Holland Rijnland en voor de gemeente Kaag en Braassem. Belangrijk in het streven naar duurzaamheid is gebruik maken van duurzame energievoorzieningen. Conform de doelstellingen in het energieakkoord zullen de nieuwe woningen gasloos verwarmd worden en voorzien worden van de meest duurzame technieken. De woningmarkt van de gemeente Kaag en Braassem wordt hiermee verduurzaamd.

4.3.1 Omgevingsvisie Kaag en Braassem 2021

De gemeenteraad van de gemeente Kaag en Braassem heeft op 26 oktober 2020 de 'Omgevingsvisie Kaag en Braassem' vastgesteld. De omgevingsvisie betreft de strategische langetermijnvisie voor de fysieke leefomgeving van Kaag en Braassem. De toekomst van de fysieke leefomgeving wordt daarbij vanuit een integraal perspectief benaderd. Dat wil zeggen dat sociale, economische en fysieke vraagstukken in samenhang worden beschouwd en vervolgens vertaald naar de fysieke leefomgeving. De omgevingsvisie gaat in op verschillende thema's zoals recreatie, natuur, onderwijs, mobiliteit, gezondheid, wonen, landbouw, economie en duurzaamheid. Verder is de gemeente in vier gebiedstypen ingedeeld. Voor de verschillende gebieden zijn de kenmerken en waarden bepaald, zodat het duidelijk is hoe zo’n gebied eruit ziet en wat het beeld voor de toekomst is.

De gemeente Kaag en Braassem wil met de omgevingsvisie samenwerking verder uitdragen en stimuleren tussen organisaties, inwoners en de gemeente. Samenwerken vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid, maar ieder vanuit zijn eigen rol. Doordat de rol van de gemeente steeds verschillend is, wordt per opgave, per thema of per taak aangegeven welke rol de gemeente zal innemen. In de omgevingsvisie staan de volgende thema's centraal:

• a. energie & grondstoffen in Kaag en Braassem;
• b. natuur, water en lucht in Kaag en Braassem;
• c. wonen in Kaag en Braassem;
• d. gezonde economische ontwikkeling in Kaag en Braassem;
• e. sociaal Kaag en Braassem;
• f. veilig Kaag en Braassem.

In de omgevingsvisie wordt per thema's aangegeven wat de gewenste beweging is en wat men wenst te bereiken. Dit resulteert vervolgens in specifieke uitgangspunten voor een bepaald thema.

Gebiedstypen

Naast de bovengenoemde thema's wordt in de omgevingsvisie de gemeente opgedeeld in vier verschillende soorten gebieden, namelijk het buitengebied, glastuinbouwgebieden, bedrijventerreinen en de kernen. Binnen ieder gebiedstype spelen verschillende belangen en thema’s. In de omgevingsvisie wordt per gebiedstype een beschrijving van het gebied gegeven met de doelen en de specifieke uitgangspunten waarbinnen deze doelen bereikt moeten worden.

Planspecifiek

De locatie maakt onderdeel uit van het gebiedstype 'Kernen'. De kernen zijn de gebieden binnen de gemeente waar onder andere veel ruimte is voor winkels, horeca, sport en wonen. Als het gaat om het bouwen van woningen geven wij de voorkeur aan inbreiding, maar dit betekent niet dat uitbreiden geen mogelijkheid is. Het buitengebied willen wij zoveel mogelijk open houden, maar aan de randen van de kernen is ruimte voor ontwikkeling. Dit geldt voor alle kernen, dus ook Rijpwetering. Als voorschot op het bouwen buiten de BSD-contour (de arceringen centrum dorps en landelijk dorps) is een tweede contour opgenomen binnen dit gebiedstype. De lichtere arcering ‘kernen’ op de kaart illustreert de logische uitbreidingsruimte bij de verschillende dorpen. Onderstaande afbeelding geeft dit voor de kern Rijpwetering weer, waaruit blijkt dat het plangebied binnen deze arcering gelegen is.

In de Omgevingsvisie wordt de woningbouwlocatie (waar voorliggend bestemmingsplan voor is opgesteld) Rijpwetering-Noord genoemd. Dat woningbouw binnen het plangebied voorstelbaar is, is ook uitgewerkt in het dorpsperspectief Rijpwetering. Bij het bouwen van nieuwe woningen is het van belang dat alle doelgroepen die een huis zoeken worden bediend. Het beoogde woningbouwprogramma bevat verschillende type woningen waaronder sociale woningen, geschikt voor verschillende doelgroepen. Geconcludeerd wordt voorliggend bestemmingsplan in lijn is met de omgevingsvisie van de gemeente Kaag en Braasem.

Afbeelding 6: Uitsnede van de Omgevingsvisie Kaag & Braasem, gebiedstype 'Kernen'. Het plangebied is rood gearceerd.

4.3.2 Nota inbreidingslocaties

Op 7 februari 2011 heeft de gemeenteraad van Kaag en Braassem de Nota Inbreidingslocaties vastgesteld. Deze nota is opgesteld om voldoende houvast te bieden bij het beoordelen van initiatieven. Voor elk dorp is een beschrijving gemaakt waarin de bestaande karakteristiek is verwoord. De nota geeft geen antwoord op de wenselijkheid van een initiatief, maar biedt enerzijds houvast om te kunnen sturen op kwaliteit. Anderzijds zorgt de nota ook voor flexibiliteit om in te kunnen spelen op ontwikkelingen.

De nota heeft betrekking op zelfstandige ontwikkelingen, Bij deze zelfstandige ontwikkelingen is sprake van sloop en nieuwbouw (transformatie) of het bebouwen van onbebouwde ruimte, niet passend binnen het geldende bestemmingsplan maar wel binnen de rode contouren van de kernen.

Planspecifiek

Het plangebied ligt buiten de indicatie rode contour, daarmee is er geen sprake van inbreiding en is de nota Inbreidingslocaties niet van toepassing.

Afbeelding 6 Uitsnede nota Inbreidingslocaties (plangebied aangeduid met paars)

Voor de woonwijk van Rijpwetering waar het plangebied aan grenst geeft de nota inbreidingslocaties aan dat de woonwijk een kleinschalig maar seriematig karakter heeft. Bij herontwikkeling dient de bestaande structuur als uitgangspunt. Woningen bestaan uit één of twee lagen met kap.

Met de beoogde planontwikkeling wordt voldaan aan deze uitgangspunten. Er wordt aansluiting gezocht bij de bestaande structuur voor wat betreft de situering van de woningen. Dit zelfde geldt voor de uitvoering van de woningen in twee lagen met kap.

4.3.3 Welstandsnota

De raad van Kaag en Braassem heeft ervoor gekozen om voor de cultuurhistorisch waardevolle gebieden welstandsbeleid op te stellen. Het gaat dan om de beschermde dorpsgezichten, de monumenten en de omliggende percelen van monumenten. In de welstandsnota zijn deze gebieden en objecten beschreven. De welstandnota is vastgesteld door de gemeente op 6 september 2010. Op de welstandskaart staan de percelen aangeduid waarvoor een welstandstoets geldt. De rest van de gemeente is welstandsluw. Welstandsluw betekent dat een eventuele excessenregeling wel van toepassing is. De excessenregeling maakt het mogelijk een bouwwerk dat “in ernstige strijd is met redelijke eisen van welstand” alsnog aan een welstandstoets onderhevig kan zijn. Burgemeesters en wethouders kunnen de eigenaar van een bouwwerk aanschrijven om deze strijdigheid op te heffen. Afbeelding 7 geeft de welstandskaart van de gemeente Kaag en Braassem weer.

Afbeelding 7 Uitsnede gemeentelijke Welstandskaart (plangebied aangeduid met paars)

Planspecifiek

Ter plaatse van het plangebied gelden geen aanvullende eisen van welstand. Het bestemmingsplan en het hiermee mogelijk gemaakte woningbouwprogramma hoeft niet te voldoen aan speciale welstandeisen. De initiatiefnemer zal in samenwerking met de gemeente een passend en kwalitatief hoogwaardig stedenbouwkundig plan realiseren.

5.2.1 Kader

Wegverkeer

In de Wet geluidhinder is bepaald dat het bevoegd gezag bij vaststelling van een bestemmingsplan de wettelijke grenswaarden in acht moet nemen. Toetsing aan de ten hoogste toelaatbare belasting van de Wet geluidhinder vindt plaats per weg. Het geluidsniveau ten gevolge van het wegverkeer dient op de gevels van geluidsgevoelige objecten, zoals nieuwe of te wijzigen woningen in de geluidszone van een weg te voldoen aan de ten hoogste toelaatbare geluidsbelasting (voorheen: voorkeursgrenswaarde). Deze bedraagt 48 dB, indien dit geluidsniveau wordt overschreden kan de gemeente een hoger geluidsniveau toestaan de zogenaamde "Hogere waarde". De hogere waarde mag enkel worden verleend, indien uit akoestisch onderzoek is gebleken dat bron-, overdrachts- of gevelmaatregelen om het geluidsniveau terug of onder de ten hoogste toelaatbare geluidsbelasting te brengen niet mogelijk is. Aan de hogere waarde is een maximum verbonden. Voor de nieuwbouw van woningen in binnenstedelijke situaties is dit 63 dB en in buiten stedelijke situaties is dit 53 dB. Deze niveaus zijn na aftrek van de correctie conform artikel 110g van de Wet geluidhinder.

Industrielawaai

Op basis van artikel 40 van de Wet geluidhinder kunnen (delen van) industrieterreinen worden aangewezen als gezoneerd industrieterrein met een zonegrens. Dit betreft industrieterreinen waarop zich gronden bevinden die zijn aangewezen voor mogelijke vestiging van zogenaamde "zware lawaaimakers" als genoemd in artikel 41 lid 3 van de Wet geluidhinder en artikel 2.1 lid 3 van het Besluit omgevingsrecht. Buiten de zonegrens mag de geluidbelasting vanwege het industrieterrein de waarde van 50 dB niet te boven gaan. De op 1 januari 2007 geldende ten hoogste toelaatbare geluidsbelastingen voor woningen, andere geluidsgevoelige gebouwen en geluidsgevoelige terreinen - vastgelegd in eerder genomen besluiten - blijven gelden.

Spoorwegverkeer

Het geluidsniveau ten gevolge van het railverkeer dient op de gevels van nieuwe (of te wijzigen) woningen in de geluidszone van een weg te voldoen aan de ten hoogste toelaatbare geluidsbelasting (voorkeursgrenswaarde). Deze bedraagt 55 dB. Indien dit geluidsniveau wordt overschreden, kan ook hiervoor onder voorwaarden een hoger waarde worden vastgesteld van 68 dB.

5.2.2 Onderzoek

5.2.3 Conclusie

Op basis van de uitgevoerde akoestische onderzoeken kan geconcludeerd worden dat sprake is van een goede ruimtelijke ordening.

Ten aanzien van wegverkeerslawaai geldt dat zowel de gezoneerde weg 'Oud Adeslaan' als de 30 km/zone wegen 'Blijversweg en Buitenweg' geen belemmering vormen voor de vaststelling van voorliggend bestemmingsplan. De geluidsbelasting van alle wegen blijven ruim onder de voorkeursgrenswaarde van 48 dB, aanvullend onderzoek en/of maatregelen zijn niet noodzakelijk.

Ten aanzien van het industrielawaai geldt dat voor het langtijdgemiddelde voldaan wordt aan de voorkeursgrenswaarden. De op enkele punten te hoge piekbelasting vormt naar oordeel van de gemeente geen belemmering voor de vaststelling van voorliggend bestemmingsplan, er is sprake van een goede ruimtelijke ordening zonder het nemen van verdere gevelmaatregelen.

5.3.1 Kader

Externe veiligheid heeft betrekking op de veiligheid voor de omgeving van een inrichting met gevaarlijke stoffen en/of transport van gevaarlijke stoffen. Elk nieuw ruimtelijk plan moet volgens de Wet ruimtelijke ordening getoetst worden aan de normen voor plaatsgebonden risico en groepsrisico. Daarbij kunnen de volgende bronnen worden onderscheiden:

• Inrichtingen: risico's van onder andere tankstations met LPG, gevaarlijke stoffen (PGS-15)- opslagplaatsen en ammoniakkoelinstallaties;
• Transport van gevaarlijke stoffen over de weg;
• Transport van gevaarlijke stoffen per spoor;
• Transport van gevaarlijke stoffen over het water;
• Transport van gevaarlijke stoffen per buisleiding.

Plaatsgebonden risico

Het PR kent een grenswaarde van 10-6 per jaar. Binnen de PR 10-6 contour mogen geen kwetsbare objecten aanwezig zijn. Voor beperkt kwetsbare objecten geldt deze waarde als richtwaarde en in nieuwe situaties moet in beginsel ook aan deze waarde worden voldaan.

Verantwoordingsplicht groepsrisico

Het groepsrisico is een maat voor de maatschappelijke ontwrichting in situaties waarin zich een ramp met gevaarlijke stoffen voordoet. De verantwoordingsplicht is erop gericht om een weloverwogen afweging te maken over de risico's in relatie tot de (ruimtelijke) ontwikkelingen op de betreffende locatie. Het groepsrisico wordt vergeleken met de oriëntatiewaarde: de kans op een ongeval met 10 dodelijke slachtoffers van 10-5 per jaar, met de kans op een ongeval met 100 dodelijke slachtoffers van 10-7 per jaar, en met de kans op 1000 of meer dodelijke slachtoffers van 10-9 per jaar. De oriëntatiewaarde voor het groepsrisico ligt voor het transport van gevaarlijke stoffen en buisleidingen echter een factor 10 lager dan voor inrichtingen.

Het groepsrisico moet worden verantwoord. In de verantwoording worden onderwerpen behandeld over het risico en de ruimtelijke situatie. Het risico moet worden afgewogen. Het groepsrisico wordt kwantitatief beoordeeld. Daarnaast komen ook planologische aspecten aan de orde en de mogelijkheden tot rampenbestrijding. Bij een bestemmingsplan moet beoordeeld worden of de wettelijke grenswaarde tot het plaatsgebonden risico niet wordt overschreven. Ook moet beoordeeld worden of de oriënterende waarde van het groepsrisico niet wordt overschreden. Met de toepassing van de wet- en regelgeving kan het beoordeeld worden.

Er moet naar verschillende aspecten over externe veiligheid worden gekeken bij ruimtelijke plannen. Dit is van toepassing bij het opstellen of wijzigen van ruimtelijke plannen. De aspecten zijn:

• Bedrijven waar opslag en/of productie van gevaarlijke stoffen plaatsvindt;
• vervoer van gevaarlijke stoffen over wegen, spoor en water;
• vervoer van gevaarlijke stoffen via leidingen.

5.3.2 Onderzoek

Om te kunnen bepalen of de ontwikkeling binnen het plangebied kan voldoen aan de eisen voor externe veiligheid is de risicokaart geraadpleegd. Op basis van de risicokaart kan worden gekeken welke risicobronnen in de buurt van het plangebied liggen. Een uitsnede van de risicokaart is weergeven in afbeelding 8.

Afbeelding 8 Uitsnede Risicokaart (plangebied in paars weergegeven)

Nabij het plangebied bevinden zich de volgende risicobronnen, weergeven op afbeelding 7:

• A. Groothandel in granen, zaden en veevoeders op ongeveer 270 meter afstand;
• B. Akkerbouw op ongeveer 490 meter afstand;
• C. Gasunie leiding op ongeveer 1,1 kilometer afstand.

In de directe nabijheid van het plangebied zijn geen ondergrondse aardgas-transportleidingen. De dichtstbijzijnde leiding bevindt zich ten oosten van het plangebied op circa 1,1 kilometer afstand (Afbeelding 7C). Aangezien de onderzoek locatie zich buiten het invloedsgebied van de gasleiding bevindt is externe veiligheid voor het plangebied niet relevant

5.3.3 Conclusie

Het plangebied ligt niet binnen de risicocontouren van één van bovengenoemde risicobronnen en/of binnen de contour het basisnet transport gevaarlijke stoffen. Het aspect externe veiligheid vormt derhalve geen belemmering voor onderhavig planinitiatief.

5.4.1 Kader

In het kader van de Wet milieubeheer en op basis van het principe 'een goede ruimtelijke ordening' moet in nieuwe situaties rekening gehouden worden met (wenselijke) afstanden tussen milieubelastende en milieugevoelige functies. In de VNG-uitgave Bedrijven en Milieuzonering (2009) is een lijst met richtafstanden opgenomen. Deze lijst bevat een overzicht van milieubelastende activiteiten en de daarbij behorende richtafstanden voor de aspecten geur, stof, geluid en gevaar. De genoemde richtafstanden moeten bij voorkeur worden aangehouden tot milieugevoelige functies, zoals woningen. De grootste richtafstand is bepalend voor de indeling van een activiteit in een milieucategorie.

De categorieën zijn als volgt:

Tabel 1: Richtafstanden per milieucategorie

Het waar nodig scheiden van milieubelastende activiteiten en milieugevoelige gebieden en functies bij nieuwe ontwikkelingen dient twee doelen:

• Het reeds in het ruimtelijke spoor voorkomen of zoveel mogelijk beperken van hinder en gevaar bij woningen en andere gevoelige functies;
• Het tegelijk daarmee aan de bedrijven voldoende zekerheid bieden dat zij hun activiteiten duurzaam binnen aanvaardbare voorwaarden kunnen uitoefenen.

5.4.2 Onderzoek

Onderhavig planinitiatief zal gerealiseerd worden op agrarische grond. Nabij het plangebied zijn sportvelden gelegen waaraan de milieucategorie 3.1 is toegekend. Het plangebied grenst aan de bestaande kern en betreft de realisatie van woningen. Met de aanwezigheid van zowel woningbouw als sportvelden kan het gebied worden getypeerd als gemengd gebied. Gevolg is dat de minimale afstand tot de sportvelden 30 meter moet bedragen om te voldoen aan de noodzakelijk scheiding tussen de gevoelige functies (wonen) en milieubelastende activiteit (de sportvelden). Verder zijn in de nabije omgeving geen milieubelastende bedrijven gevestigd. Alhoewel de VNG – brochure breed toegepast wordt in de praktijk en de bestaande jurisprudentie blijven het richtlijnen. Het bevoegd gezag zou indien noodzakelijk gemotiveerd kunnen afwijken van de gestelde richtafstanden.

5.4.3 Conclusie

De nieuwe woningen worden op een afstand van circa 30 meter van de sportvelden gerealiseerd. De enige belasting die de sportvelden kunnen hebben is in de vorm van geluid. In paragraaf 5.2 is reeds toegelicht dat van een belemmering geen sprake is. In tegenstelling tot bijvoorbeeld een fabriek zal een sportveld geen belasting in de vorm van bijvoorbeeld geur en/of luchtvervuiling creëren, derhalve is alleen het aspect geluid nader beoordeeld. Vanuit het oogpunt van bedrijven & milieuzonering kan geconcludeerd worden dat onderhavig bestemmingsplan uitvoerbaar is.

5.5.1 Kader

De Wet ruimtelijke ordening (Wro) bepaalt dat gemeenten regels moeten stellen bij het vaststellen van bestemmingsplannen. De regels zijn nodig om voor een goede ruimtelijke ordening te zorgen. Dit betekent dat de bodemkwaliteit en de voorgenomen bestemming met elkaar in overeenstemming moeten zijn. Een historisch onderzoek kan worden uitgevoerd om te bepalen of de bodem een planontwikkeling in de weg staat. Dit onderzoek kan aangevuld worden met een nader bodemonderzoek. Het is niet toegestaan om te bouwen op vervuilde grond.

Sinds 2008 is het Besluit bodemkwaliteit van kracht. Bij het toepassen van grond en bagger hanteert dit besluit een toets. De bodem moet met de gebruiksfunctie in balans zijn. Het doel van het Besluit bodemkwaliteit is duurzaam bodembeheer. De bescherming van de bodemkwaliteit voor mens en milieu moet in balans zijn met gebruik van de bodem voor maatschappelijke ontwikkelingen. Te denken valt aan woningbouw of het aanleggen van wegen. Er moet bij plannen rekening worden gehouden met de bodemkwaliteit in relatie tot de gewenste functies. Dit is bepaald in artikel 3.1.6 van het Besluit ruimtelijke ordening en artikel 3.2 Algemene wet bestuursrecht.

5.5.2 Onderzoek

Onderzoeksbureau Aeres Milieu heeft ter plaatse van het plangebied een verkennend bodemonderzoek uitgevoerd. De rapportage van het onderzoek is toegevoegd als bijlage 6 aan voorliggend bestemmingsplan.

Het doel van het verkennend onderzoek is, middels een steekproef, het vaststellen van de actuele bodemkwaliteit ter plaatse. Alvorens de boorwerkzaamheden hebben plaatsgevonden is een historische vooronderzoek uitgevoerd. Op basis van de verzamelde informatie uit het vooronderzoek (NEN 5725) en de gestelde onderzoekshypothese(n) voor de onderzoekslocatie, is een onderzoeksstrategie opgesteld conform de richtlijnen van de onderzoeksnorm NEN 5740. In onderstaande afbeelding zijn de uitgevoerde boringen weergegeven. Aanvullend op het bodemonderzoek zijn ter plaatse van boorpunten 1, 2 en 3 peilbuizen geplaats om ook de grondwaterstand en de grondwaterkwaliteit te kunnen beoordelen.

Afbeelding 9: uitgevoerde boringen ten behoeve van het verkennend bodemonderzoek

5.5.3 Conclusie

Bij de veldwerkzaamheden zijn visueel geen bijzonderheden waargenomen. Uit de analyseresultaten blijkt dat de bovengrond licht verhoogd is met kwik, lood en molybdeen. In de ondergrond zijn geen gehalten verhoogd ten opzichte van de achtergrondwaarden gemeten. Het freatisch grondwater blijkt niet verhoogd ten opzichte van de geldende streefwaarden.

De resultaten van dit bodemonderzoek geven geen aanleiding tot het uitvoeren van een aanvullend of nader bodemonderzoek. De milieuhygiënische conditie van de bodem vormt geen belemmering voor de voorgenomen planontwikkeling. De aangetroffen lichte verontreinigingen in de grond kunnen wel bij grondafvoer beperkingen opleveren ten aanzien van het (her)gebruik van de grond omdat dan veelal andere normen gelden. Ten aanzien van hergebruik van deze grond elders is het Besluit Bodemkwaliteit van toepassing.

Het aspect bodem vormt geen belemmering voor de vaststelling van het voorliggende bestemmingsplan.

5.6.1 Kader

Het toetsingskader voor luchtkwaliteit wordt gevormd door de Wet milieubeheer luchtkwaliteitseisen. Deze wet wordt ook wel de Wet luchtkwaliteit (Wlk) genoemd. De Wet milieubeheer (Wm) bevat grenswaarden voor de volgende stoffen: zwaveldioxide, stikstofdioxide en stikstofoxiden, fijn stof, lood, koolmonoxide en benzeen. Hierbij zijn in de ruimtelijke ordening vooral de grenswaarden voor stikstofdioxide (jaargemiddelde) en fijn stof (jaar- en daggemiddelde) van belang. De grenswaarden van de laatstgenoemde stoffen zijn in 2 weergegeven. De grenswaarden gelden voor de buitenlucht, met uitzondering van een werkplek in de zin van de Arbeidsomstandighedenwet.

Tabel 2: Grenswaarden NO2 en PM10

Op grond van artikel 5.16 van de Wm kunnen bestuursorganen bevoegdheden die gevolgen kunnen hebben voor de luchtkwaliteit (zoals de vaststelling van een bestemmingsplan) uitoefenen indien:

• de bevoegdheden/ontwikkelingen niet leiden tot een overschrijding van de grenswaarden (lid 1 onder a);

• de concentratie in de buitenlucht van de desbetreffende stof als gevolg van de uitoefening van die bevoegdheden per saldo verbetert of ten minste gelijk blijft (lid 1 onder b1);
• bij een beperkte toename van de concentratie van de desbetreffende stof, door een met de uitoefening van de betreffende bevoegdheid samenhangende maatregel of een door die uitoefening optredend effect, de luchtkwaliteit per saldo verbetert (lid 1 onder b2);
• de bevoegdheden/ontwikkelingen niet in betekenende mate bijdragen aan de concentratie in de buitenlucht (lid 1 onder c);
• het voorgenomen besluit is genoemd of past binnen het omschreven Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) of een vergelijkbaar programma dat gericht is op het bereiken van de grenswaarden (lid 1 onder d).

In het kader van een goede ruimtelijke ordening wordt bij het opstellen van ruimtelijke plannen uit oogpunt van de bescherming van de gezondheid van de mens tevens rekening gehouden met de luchtkwaliteit ter plaatse van het projectgebied. Met grof stof wordt rekening gehouden bij de milieuzonering en wordt niet in het kader van luchtkwaliteit meegenomen

Besluit Niet in Betekende Mate (NIBM)

In dit besluit is precies bepaald in welke gevallen een project vanwege de gevolgen voor de luchtkwaliteit niet aan de grenswaarden hoeft te worden getoetst. Hierbij worden 2 situaties onderscheiden:

• Een project heeft een effect van minder dan 3% van de jaargemiddelde grenswaarde NO2 en PM10;
• Een project valt in een categorie die is vrijgesteld aan toetsing aan de grenswaarden; deze categorieën betreffen onder andere woningbouw met niet meer dan 1.500 woningen bij één ontsluitingsweg of niet meer dan 3.000 woningen bij twee ontsluitingswegen.

5.6.2 Onderzoek

Het planinitiatief is getoetst aan de NSL monitor op de stoffen stikstofdioxide en fijnstofdeeltjes. Op basis van de NSL monitor kan gesteld worden dat de luchtkwaliteit ter plaatse in de huidige situatie van voldoende kwaliteit is. De voorgestelde ontwikkeling blijft met 30 woningen en één ontsluitingsweg ver onder de drempelwaarden zoals deze gesteld zijn in het besluit 'niet in betekende mate'.

Afbeelding 10: Resultaat NSL monitor (NO2-/PM10 concentratie toelaatbaar)

5.6.3 Conclusie

Op basis van de drempelwaarden gesteld in het NIBM – besluit kan geconcludeerd worden dat de ontwikkeling niet in betekende mate bijdraagt aan de verslechtering van de luchtkwaliteit ter plaatse. Aangezien de lucht in de huidige situatie al van voldoende kwaliteit is kan geconcludeerd worden dat de luchtkwaliteit ook in de toekomstige situatie voldoende is. Aanvullend onderzoek naar het aspect luchtkwaliteit is niet noodzakelijk. Het aspect lucht vormt geen belemmering voor de vaststelling van voorliggend bestemmingsplan.

5.7.1 Kader

Per 1 januari 2017 is de Wet natuurbescherming van kracht. De Wet natuurbescherming vervangt drie actuele wetten: de Flora- en faunawet, de Boswet en de Natuurbeschermingswet 1998. In de Wet natuurbescherming is de bescherming van soorten en gebieden vastgelegd.

Verantwoording soortenbescherming

De toets aan de natuurwetgeving is een getrapte toets. Allereerst is een quickscan flora en fauna (natuurtoets) nodig. De resultaten van de quickscan bepalen of een vervolgonderzoek uitgevoerd moet worden. Een voorbeeld van een vervolgonderzoek is een onderzoek naar de aanwezigheid van vleermuizen of andere beschermde soorten. Het plan kan soms onder bepaalde voorwaarden worden uitgevoerd als er negatieve effecten worden verwacht, bijvoorbeeld door het nemen van maatregelen om negatieve effecten te verminderen of te voorkomen. Er is meestal een ontheffing nodig van de provincie als negatieve effecten niet voorkomen kunnen worden.

Verantwoording gebiedsbescherming

Vanuit de Wet natuurbescherming (Wnb) zijn er natuurgebieden aangewezen die beschermd zijn. Het gaat daarbij om Natura 2000-gebieden. Deze gebieden zijn uitgesplitst in Habitatrichtlijngebieden Vogelrichtlijngebieden. Binnen de diverse Natura 2000-gebieden komen een aantal stikstofgevoelige habitattypen voor. De dichtstbijzijnde stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden zijn Coepelduynen op circa 11 km afstand, Meijendel & Berkeheide op 11,1 km afstand en Nieuwkoopse Plassen & De Haeck op 14,3 km afstand. Tevens ligt Natura 2000-gebied De Wilck op circa 8,6 km van het plangebied, maar dit Natura 2000-gebied is niet aangewezen als stikstofgevoelig.

Ten behoeve van (incidenteel) aanwezige algemene soorten dient de zorgplicht van artikel 1.11 Wet natuurbescherming in acht te worden genomen. Deze zorgplicht houdt in dat een ieder voldoende zorg dient te dragen voor Natura 2000-gebieden, bijzondere nationale natuurgebieden, in het wild levende dieren en planten en hun directe leefomgeving.

5.7.2 Onderzoek

Ter plaatse van het plangebied kunnen verschillende soorten flora en fauna voorkomen. Om dit te onderzoeken is een quickscan flora en fauna uitgevoerd door het ecologisch bureau Taharo. Het rapport 'Quickscan Flora en Fauna, Straathof te Rijpwetering, gemeente Kaag en Braassem' is als bijlage 5 van de toelichting van voorliggend bestemmingsplan opgenomen.

Soortenbescherming

Uit de quickscan is gebleken dat de voorgenomen herontwikkeling van het plangebied geen negatieve invloed heeft op de beschermde soorten uit de Wet natuurbescherming. Gelet op de potentiële ecologische waarden kan het voorgenomen plan in overeenstemming met de nationale natuurwetgeving en het provinciale natuurbeleid worden uitgevoerd. Hierbij moet voorafgaand en tijdens de uitvoering van de werkzaamheden wel de bepalingen uit de Wet natuurbescherming in acht genomen worden.

Voor broedvogels zonder jaarrond beschermde nesten moet het verwijderen van nestgelegenheid buiten het broedseizoen plaatsvinden. Dit is om overtreding bij voorbaat te voorkomen. Een andere mogelijkheid is het controleren van aanwezige broedgevallen. De controle moet de aanwezigheid van een broedgeval uitsluiten. Tevens dient de zorgplicht in acht genomen te worden ten behoeve van (incidenteel) aanwezige soorten.

Gebiedsbescherming

Het plangebied is niet gelegen binnen het Natuurnetwerk Nederland (NNN). Het dichtstbijzijnde onderdeel van het NNN ligt ongeveer 600 meter ten noordwesten van het plangebied. Gezien de aard van de voorgenomen plannen zullen wezenlijke kenmerken en waarden van de huidige staat van het NNN niet worden aangetast. Vervolgonderzoek in het kader van het NNN is dan ook niet noodzakelijk

Het plangebied valt binnen het door de Provincie Zuid Holland aangewezen belangrijk weidevogelgebied en binnen de groene buffer (gebieden met bijzondere kwaliteit, beschermingszone 2). Ruimtelijke ingrepen zijn hier mogelijk maar hiervoor is compensatie nodig. In paragraaf 4.2 is onderbouwd hoe hiermee is omgegaan.

Vanwege de afstand van minimaal 11 kilometer tot Natura-2000 gebieden en de omvang van de ontwikkeling (30 woningen) lijken significant negatieve effecten op de instandhoudingsdoelstellingen van Natura 2000-gebieden op voorhand uit te sluiten. Het uitvoeren van een Aerius-berekening is voor nu niet nodig.

Vanwege nieuwe jurisprudentie en verwachte aanpassingen in de Aerius-tool zal dit onderdeel lopende het proces van besluitvorming van dit bestemmingsplan geactualiseerd worden. PM.

Beschermde Houtopstanden

Aangezien er geen bomen binnen het plangebied aanwezig zijn die mogelijk zouden gaan verdwijnen, is toetsing aan het onderdeel houtopstanden conform de Wet natuurbescherming bij dit plan niet aan de orde.

5.7.3 Conclusie

Vervolgonderzoek ten behoeve van Natura 2000, het NNN en/of toetsing aan het onderdeel houtopstanden (voormalige Boswet) is bij dit plan verder niet aan de orde. Vanwege de ligging in belangrijk weidevogelgebied wordt er een compensatieplan opgesteld, dat moet worden goedgekeurd door de provincie. Hoe deze compensatie uitgewerkt gaat worden, zal lopende het proces van dit bestemmingsplan uitgewerkt worden. PM

Op basis hiervan kan geconcludeerd worden dat het aspect flora & fauna geen belemmering vormt voor het vaststellen van voorliggend bestemmingsplan.

5.8.1 Kader

Europese Kaderrichtlijn Water

De Kaderrichtlijn Water richt zich op de bescherming van water in alle wateren. Hiermee wordt beoogd vervuiling te voorkomen en te beperken, duurzaam gebruik van water te bevorderen, het aquatische milieu te beschermen en te verbeteren en de effecten van overstromingen en droogte in te perken. De algemene doelstelling is om een goede milieutoestand te bereiken voor alle wateren.

Nationaal Waterplan 2022 - 2027

Het Nationaal Waterplan (NWP) 2022 - 2027 is de opvolger van het NWP 2016 - 2021. Het (1ste) Nationaal Waterplan is opgesteld op basis van de Waterwet die met ingang van 22 december 2009 van kracht is. Op basis van de Wet ruimtelijke ordening (en straks de Omgevingswet) heeft het Nationaal Waterplan voor de ruimtelijke aspecten de status van structuurvisie.

Het NWP 2022-2027 bevat de hoofdlijnen van het nationaal waterbeleid en de daartoe behorende aspecten van het ruimtelijk beleid. Het NWP 2022 - 2027 geeft een overzicht van de ontwikkelingen binnen het waterdomein en legt nieuw ontwikkeld beleid vast. Het kabinet werkt aan schoon, veilig en voldoende water dat klimaatadaptief en toekomstbestendig is. Ook is er aandacht voor de raakvlakken van water met andere sectoren. De volgende hoofdopgaven worden in het NWP geformuleerd:

• Nederland moet zich aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering
• We moeten blijven werken aan een goede bescherming tegen overstromingen en klimaatrobuuste zoetwatervoorziening tegen toenemende droogte.
• Ook de zorg voor goede waterkwaliteit en duurzame drinkwatervoorziening verdient aandacht.

Waterwet

Op 22 december 2009 is de Waterwet (Ww) in werking getreden. De Ww regelt het beheer van oppervlaktewater en grondwater, en verbetert ook de samenhang tussen waterbeleid en ruimtelijke ordening. Ook is via de Invoeringswet Ww de saneringsregeling voor waterbodems van de Wet bodembescherming overgebracht naar de Waterwet. Naast de Ww blijft de Waterschapswet als organieke wet voor de waterschappen bestaan. Met de Ww zijn Rijk, waterschappen, gemeenten en provincies beter uitgerust om wateroverlast, waterschaarste en waterverontreiniging tegen te gaan. Ook voorziet de wet in het toekennen van functies voor het gebruik van water zoals scheepvaart, drinkwatervoorziening, landbouw, industrie en recreatie. Afhankelijk van de functie worden eisen gesteld aan de kwaliteit en de inrichting van het watersysteem.

Taken en bevoegdheden van Rijnland als waterbeheerder

Waterbeheerprogramma 6 'water wijst de weg'

In het Waterbeheerprogramma 6 opgesteld door het Hoogheemraadschap van Rijnland (hierna: Rijnland) is water het leidende principe. Er komen grote (maatschappelijke) uitdagingen zoals klimaatverandering, hoge stikstofuitstoot, afnemende biodiversiteit en de omslag naar een circulaire economie op ons af. Goed waterbeheer speelt bij al deze uitdagingen een belangrijke rol. Water krijgt een meer sturende rol in de ruimtelijke inrichting. Hiermee streeft Rijnland naar een klimaatbestendige leefomgeving, waarin we ook over twintig, vijftig of honderd jaar nog veilig en gezond kunnen wonen, werken en genieten. Hiervoor heeft Rijnland vijf belangrijke kerntaken geformuleerd:

• 1. Waterveiligheid
• 2. Voldoende water
• 3. Schoon water
• 4. Efficiënte en duurzame waterketen
• 5. Duurzaam en circulair werken

De opgaven worden opgepakt in samenwerking met onder andere overheden, inwoners, bedrijven en natuurorganisaties.

Riolering en afkoppelen

Voor zover het bestemmingsplan nieuwe ontwikkelingen mogelijk maakt, is het van belang dat er met Rijnland afstemming plaatsvindt over het omgaan met afval- en hemelwater. Overeenkomstig het rijksbeleid gaat Rijnland uit van een voorkeursvolgorde voor de omgang met deze waterstromen. Deze houdt in dat allereerst geprobeerd moet worden het ontstaan van (verontreinigd) afvalwater te voorkomen, bijvoorbeeld door het toepassen van niet uitlogende bouwmaterialen en het vermijden van vervuilende activiteiten op straat zoals auto's wassen en chemische onkruidbestrijding. Vervolgens is het streven vuil water te scheiden van schoon water, bijvoorbeeld door het afkoppelen van hemelwaterafvoeren van gemengde rioolstelsels. De laatste stap in de voorkeursvolgorde is het zuiveren van het afvalwater. De doelmatigheid daarvan wordt vergroot door het scheiden van de schone en de vuile stromen. De gemeente kan gebruik maken van deze voorkeursvolgorde bij de totstandkoming van het gemeentelijk rioleringsplan (GRP), waarin de uiteindelijke afweging wordt gemaakt en waarbij doelmatigheid van de oplossing centraal staat.

Keur Rijnland 2020

De Keur is een verordening van de waterbeheerder met wettelijke regels voor waterkeringen, watergangen en andere waterstaatwerken (o.a. bruggen, duikers, stuwen, sluizen en gemalen) en voor kwelgevoelige gebieden. Maar ook voor onttrekken en lozen van grondwater en het aanbrengen van verhard oppervlak.

Het uitgangspunt van de Keur Rijnland 2020 is 'ja, tenzij': in beginsel zijn handelingen en/of werken in het watersysteem toegestaan, tenzij expliciet in deze Keur anders is bepaald. De Keur vermeldt expliciet welke handelingen vergunningplichtig zijn en welke aan algemene regels of aan de zorgplicht moeten voldoen. Wie bijvoorbeeld op een waterkering wil bouwen, moet een watervergunning aanvragen bij Rijnland (én een omgevingsvergunning bij de gemeente). In de Uitvoeringsregels die bij de Keur horen, is dit nader uitgewerkt.

5.8.2 Onderzoek

Binnen het plangebied zijn zowel primaire als overige watergangen aanwezig. Rondom de watergangen ligt een beschermingszone. Met de geplande ontwikkeling worden de beschermingszones gerespecteerd en wordt het oppervlaktewater wat uitgebreid ten behoeve van de watercompensatie. De nieuwe woningen zullen een gescheiden rioolstelsel krijgen om hemelwater niet onnodig te vervuilen. Het opgevangen hemelwater wordt vervolgens binnen het plangebied weggeleid.

De ontwikkelingen binnen het plangebied hebben geen directe relatie tot het nationale waterbeleid maar vormen ook geen belemmering voor de uitvoering ervan. Het hoogheemraadschap zal tijdens het wettelijke verplichte vooroverleg (artikel 3.1.1. Bro) in de gelegenheid worden gesteld een reactie te geven op de geplande herontwikkeling van het plangebied.

In de bestaande situatie is het plangebied volledig onverhard, maar is er naast de smalle sloten geen oppervlakte water aanwezig. Op basis van de regels van het Hoogheemraadschap van Rijnland dient 15% van de nieuwe verharding gecompenseerd te worden met nieuw oppervlakte water. In onderstaande tabel is de geplande en noodzakelijk watercompensatie verantwoord.

Tabel 3: Toets noodzakelijke watercompensatie

Afbeelding 11: Legger hoogheemraadschap van Rijnland (bron: Hoogheemraadschap van Rijnland).

5.8.3 Conclusie

Voorliggend bestemmingsplan en de daarin mogelijk gemaakt woningbouw kan conform de regels van zowel de gemeente Kaag en Braasem als het Hoogheemraadschap van Rijnland uitgevoerd worden. Gedurende de procedure zal de reactie en het advies van het Hoogheemraadschap van Rijnland aan voorliggend bestemmingsplan worden toegevoegd.

5.9.1 Kader

Erfgoedwet

In 1992 is in Valletta (Malta) het Europees Verdrag inzake de bescherming van het archeologisch erfgoed (Verdrag van Malta) ondertekend. Het Verdrag van Malta voorziet in bescherming van het Europees archeologisch erfgoed onder meer door de risico's op aantasting van dit erfgoed te beperken. Deze bescherming is in Nederland wettelijk verankerd in de Monumentenwet. Op basis van deze wet zijn mogelijke (toevals)vondsten bij het verrichten van werkzaamheden in de bodem altijd beschermd. Er geldt een meldingsplicht bij het vinden van (mogelijke) waardevolle zaken. Dat melden dient terstond te gebeuren. In het kader van een goede ruimtelijke ordening in relatie tot de Monumentenwet kan vooronderzoek naar mogelijke waarden nodig zijn zodat waar nodig die waarden veiliggesteld kunnen worden en/of het initiatief aangepast kan worden.

Cultuurhistorische Hoofdstructuur Zuid-Holland

De provincie Zuid-Holland hanteert het beleidsinstrument “Cultuurhistorische Hoofdstructuur Zuid-Holland (CHS)”. In de CHS heeft de provincie bestaande en mogelijk te verwachten archeologische waarden in beeld gebracht. In het bijbehorende “Beleidskader Cultuurhistorische Hoofdstructuur Zuid-Holland” zijn per waarderingscategorie algemene beleidsuitgangspunten geformuleerd. De waardering zoals vastgelegd in de cultuurhistorische hoofdstructuur geldt als uitgangspunt van beleid.

Gemeentelijk archeologiebeleid

De gemeenteraad van Kaag en Braassem heeft op 13 mei 2013 het (geactualiseerde) gemeentelijk archeologiebeleid vastgesteld. In dit beleid is de verwachting en archeologische bescherming in kaart gebracht en onderbouwd. In afbeelding 12 is een uitsnede van de archeologische beleidsadvieskaart weergegeven. Deze kaart is richtinggevend bij de ontwikkeling van nieuwe, of het aanpassen van bestaande, ruimtelijke plannen.

Afbeelding 12 uitsnede archeologische beleidsadvieskaart gemeente Kaag en Braassem (plangebied aangeduid met rood)

5.9.2 Onderzoek

5.9.3 Conclusie

Zowel in als nabij het plangebied zijn op basis van de provinciale erfgoedkaart van Zuid - Holland geen cultuurhistorische waardes aanwezig. Op basis van de gemeentelijke erfgoedlijst van geconcludeerd worden dat er ook geen gemeentelijke monumenten binnen het plangebied aanwezig zijn. De voorgenomen ontwikkeling heeft geen invloed op de bestaande cultuurhistorische waardes en is uitvoerbaar.

5.10.1 Kader

In het Besluit m.e.r. is opgenomen wanneer een project mer-beoordelingsplichtig is. De beoogde ontwikkeling past binnen bijlage D (categorie 11.2) van het Besluit m.e.r. Gezien de omvang van het plan, worden de drempelwaarden uit kolom 2 van bijlage D (categorie 11.2) niet gehaald en kan worden volstaan met een zogenoemde 'vormvrije m.e.r.-beoordeling'.

Door de wijziging in de wetgeving per juli 2017, dient ook in deze gevallen door het bevoegd gezag een besluit te worden genomen dat geen volledige mer-procedure benodigd is. Hiervoor dient een aanmeldnotitie te worden opgesteld op basis van de toelichting van het bestemmingsplan en de uitgevoerde milieuonderzoeken.

5.10.2 Afweging en conclusie

De voorgenomen ontwikkeling valt ruim beneden de drempelwaardes zoals deze zijn gesteld in het Besluit m.e.r. waardoor het project niet mer - beoordelingsplichtig is. Voor onderhavige ontwikkeling volstaat het opstellen van een aanmeldnotitie waarop het bevoegd gezag een besluit dient te nemen voor de vaststelling van onderhavig bestemmingsplan. Zodra de gemeente Kaag en Braassem het besluit genomen heeft zal deze worden toegevoegd als bijlage aan onderhavig bestemmingsplan.

5.11.1 Kader

Het gemeentelijk parkeerbeleid is vastgelegd in de ‘Nota Parkeernormen 2018’. Het doel van deze beleidsnota is om voor de gehele gemeente - per gebied en per functie - de parkeernormen voor de komende jaren vast te leggen. Tevens is aangegeven op welke wijze de parkeernormen gehanteerd dienen te worden. Het hanteren van deze normen heeft als doel te waarborgen dat er voldoende parkeergelegenheid wordt gerealiseerd bij nieuwbouw, verbouw of functieverandering van voorzieningen (woningen, bedrijven, sport, recreatie, enzovoort) in Kaag en Braassem. De parkeernormennota heeft niet tot doel om eventuele bestaande parkeerproblemen op te lossen. Dit betekent concreet dat bestaande functies niet aan de normen uit deze nota hoeven te voldoen. Met de voorliggende parkeernota worden de volgende effecten beoogd:

• Het waarborgen van de bereikbaarheid;
• Het waarborgen van de leefbaarheid en ruimtelijke kwaliteit;
• Het voorkomen van verkeersonveiligheid door ongewenste parkeersituaties die (mogelijk) gevaarlijke situaties kunnen opleveren;
• Het op gelijke en voor iedereen duidelijke wijze beoordelen van de benodigde

parkeervoorzieningen bij nieuwbouw, verbouw of functieverandering van voorzieningen.

Iedere ruimtelijke ontwikkeling heeft een eigen parkeerbehoefte. Als er geen voorwaarden aan de beoogde ruimtelijke ontwikkeling worden gesteld, zal de parkeerbehoefte op de openbaar ruimte worden afgewenteld, terwijl deze niet altijd voorziet in voldoende parkeeraanbod. Dit kan leiden tot overlast bij de bestaande en toekomstige gebruikers van de openbare ruimte. Door parkeernormen, te hanteren wil de gemeente enerzijds voorkomen dat er parkeeroverlast ontstaat als gevolg van nieuwe ontwikkelingen en anderzijds tracht de gemeente de bereikbaarheid van nieuwe functies te waarborgen.

5.11.2 Onderzoek

Voor de woningen moet worden voorzien in voldoende parkeergelegenheid. Ook de verkeersstromen zullen toenemen in en naar het plangebied. Wat betreft het aspect verkeer zal nagedacht moeten worden over de ontsluiting van het gebied op de omliggende wegenstructuur.

Parkeerbehoefte

Een parkeerbalans is noodzakelijk om de totale parkeerbehoefte van het plangebied in beeld te brengen. De gemeente Kaag en Braassem heeft hiervoor de beleidsregel 'Parkeernormen Kaag en Braassem 2018' vastgesteld. In bijlage 2 van deze parkeernota zijn de parkeernormen voor woningen vastgelegd. Het plangebied ligt volgens de parkeernota in het buitengebied, maar zal na realisatie tot de categorie rest bebouwde kom horen. In onderstaande tabel zijn (in overleg met de gemeente Kaag en Braassem) de minimale normen aangehouden.

Tabel 4: parkeerbalans ontwikkeling 'Straathof'

Op basis van de minimale normen is de parkeerbehoefte 47 parkeerplaatsen. Het plan voorziet in 20 parkeerplaatsen op eigen terrein en 32 parkeerplaatsen in openbaar gebied. Parkeerplaatsen op eigen terrein wegen voor 0,8 mee omdat ze niet vrij inwisselbaar zijn zoals openbare plaatsen dat wel zijn. In totaal voorziet de ontwikkeling daarmee in 20 * 0,8 + 32 = 48 parkeerplaatsen. Daarmee realiseert het plan één parkeerplaats meer dan minimaal benodigd is. Geconcludeerd kan worden dat voldaan kan worden aan de noodzakelijk parkeerbehoefte.

Verkeersgeneratie

In het kader van de toenemende verkeersgeneratie zijn verkeersgeneratiecijfers van het CROW aangehouden. Voor de verkeersgeneratie is de stedelijkheidgraad van een gemeente van belang. Op basis van de demografische kencijfers (CBS, 2015) heeft de gemeente Kaag en Braassem een omgevingsadressendichtheid van 555. Op basis van de CROW vallen gemeente met een omgevingsadressendichtheid van 555 in de categorie 'weinig stedelijk'. Wederom zijn de minimale normen aangehouden.

Tabel 5: Verkeersgeneratie ontwikkeling Straathof

5.11.3 Conclusie

Geconcludeerd kan worden dat er voldoende parkeerplaatsen gerealiseerd worden voor de gewenste ontwikkeling. In overleg met de gemeente Kaag en Braassem wordt gedurende de procedure de inpassing van de extra verkeersgeneratie beoordeeld.

5.12.1 Kader

Er kunnen planologische relevante kabels en/of leidingen in het plangebied liggen. Ze kunnen ook in de omgeving voorkomen. Voorbeelden zijn hoofdnutsvoorzieningen. Dit kunnen leidingen voor het transport van giftige, brandbare en/of ontplofbare stoffen zijn. Daarnaast zijn aardgasleidingen, hoogspanningsleidingen en afvalwaterleidingen ook voorbeelden. Deze leidingen worden bestemd als ze voorkomen in het gebied. Met het geldende bestemmingsplan kan worden vastgesteld welke maatregelen, overleggen en/of rapporten nodig zijn voor een ruimtelijke ontwikkeling. Op basis van het geldende bestemmingsplan kan dan vastgesteld worden welke maatregelen, overleggen en/of rapporten noodzakelijk zijn om een ruimtelijke ontwikkeling mogelijk te maken.

5.12.2 Onderzoek

Het vigerende bestemmingsplan 'Buitengebied West' heeft de dubbelbestemming 'leiding-riool' opgenomen. Op de planverbeelding is te zien dat het riool deels over het plangebied loopt. Ter plaatse van deze dubbelbestemming mogen er uitsluitend bouwwerken, geen gebouwen of overkappingen zijnde, worden gebouwd met een bouwhoogte van ten hoogste 3 m. Tevens kan gebouwd worden als de bouwregels van de geldende bestemming in acht worden gehouden, maar dan moet het bouwplan betrekking hebben op vervanging, vernieuwing of verandering van bestaande bouwwerken. Hierbij mag de oppervlakte, voor zover gelegen op of onder peil, niet worden uitgebreid en moet er gebruikt worden gemaakt van de bestaande fundering.

Het belang van de leiding mag door de bouwactiviteiten niet onevenredig worden geschaad. Derhalve is ter beoordeling schriftelijk advies opgevraagd van de leidingbeheer.

5.12.3 Conclusie

Het voorontwerpbestemmingsplan zal door de gemeente Kaag en Braassem (conform artikel 3.1.1. Bro) voorgelegd worden aan de leidingbeheerder. In het vast te stellen bestemmingsplan wordt een eventuele vooroverlegreactie van de leidingbeheerder verwerkt.

7.1.1 Exploitatieverplichting

Bij de voorbereiding van een bestemmingsplan dient op grond van artikel 3.1.6 van het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) in de plantoelichting van een bestemmingsplan minimaal inzicht te worden gegeven in de economische uitvoerbaarheid van het plan. Tevens bestaat op grond van de Wet ruimtelijke ordening de verplichting om, indien sprake is van ontwikkelingen waarvoor de gemeente redelijkerwijs kosten moet maken, bijvoorbeeld voor de aanleg van voorzieningen van openbaar nut, en de plankosten, deze moeten kunnen worden verhaald op de initiatiefnemer c.q. ontwikkelaar. Een en ander dient te worden vastgelegd in privaatrechtelijke overeenkomsten met iedere grondeigenaar. Als er met een grondeigenaar geen overeenkomst is gesloten en het kostenverhaal niet anderszins is verzekerd, dient een exploitatieplan te worden opgesteld welke tegelijkertijd met het bestemmingsplan moet worden vastgesteld.

De gemeente Kaag en Braassem en de initiatiefnemer zullen voor de gewenste ontwikkeling een privaatrechtelijke overeenkomst sluiten. Met het sluiten van een privaatrechtelijke overeenkomst is het niet langer noodzakelijk om een exploitatieplan op te stellen.

7.1.2 Conclusie

Gezien het voorgaande wordt het plan financieel uitvoerbaar geacht.

7.2.1 participatie

Vanuit de ambitie om een plan voor de nieuwbouw te ontwikkelen dat kan rekenen op draagvlak uit de buurt, is de omgeving vroegtijdig betrokken bij de plannen. Initiatiefnemer heeft vijf varianten voor de invulling van de locatie besproken tijdens een inloopavond. Op basis van de reacties is het plan verder uitgewerkt naar één concept. Ook zijn aanvullende ideeën en suggesties van de bewoners in de omgeving meegenomen. De omgeving zal gedurende het proces op gezette tijden worden geïnformeerd over de stand van zaken.

Initiatiefnemer heeft ook een website (https://straathofrijpwetering.nl/participatie) waarop informatie over het plan wordt gedeeld. Ook wordt daar de mogelijkheid geboden om op de hoogte gehouden te worden van de stand van zaken van de planvorming.

8.1.1 Overleg

Conform ex artikel 3.1.1. van het Bro moeten burgemeester en wethouders bij de voorbereiding van een bestemmingsplan overleg plegen met de besturen van betrokken gemeenten en waterschappen en met de Rijks- en provinciale diensten die betrokken zijn bij de zorg voor de ruimtelijke ordening of belast zijn met de behartiging van belangen welke in het plan in het geding zijn.

In het kader van het vooroverleg wordt het voorliggende bestemmingsplan toegezonden aan diverse overlegpartijen. De ontvangen reacties worden te zijner tijd voorzien van een gemeentelijke beantwoording.

8.1.2 Inspraak

Wordt gedurende de procedure aangevuld.